motore elektrikoak
TRANSCRIPT
Industria-Teknologia I IES Mungia BHI, 1. Batxilergoa
1. Funtzionamenduaren oinarriak
2. Korronte zuzeneko motoreak
3. Korronte alternoko motoreak
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 2 AZG
1.1 Indar elektromagnetikoa
Biot eta Savart-en legean oinarritzen da.
Eroale batek zeharkatzen duen korrontea eremu magnetiko baten eraginpean badago, indar magnetiko baten eragina jasaten du.
𝐹 = B ∙ 𝑙 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝ B = indukzioa (T).
l = eroalearen luzera (m)
I = korronte intentsitatea (A)
∝ = eroalearen eta eremu magnetikoaren norabideek eratzen duten angelua.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 3 AZG
1.1 Indar elektromagnetikoa
Ezker eskuaren legea:
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 4 AZG
1.1 Indar elektromagnetikoa
Efektu honi esker motore elektriko gehienak funtzionatzen dute.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 5 AZG
1.2 Parea
“r” erradioa duen eroale zilindriko birakari batean bagaude, biraketa parea izango dugu:
𝑀 = 𝐹 ∙ 𝑙 = B ∙ 𝑙 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝∙ 𝑟 = B ∙ 𝑆 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝ [𝑛 ∙ 𝑚]
𝑀𝑖(barne pare elektromagnetiko) = Pare osoa; eroale guztien pareen batura.
𝑃𝑖(potentzia elektromagnetikoa) 𝑃𝑖 = 𝑀𝑖 ∙ 𝑤
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 6 AZG
2.1 Atalak
Ikuspegi mekanikotik: Motorean mugitzen ez den zatia edo estatorea, eta biratzen duen zatia edo errotorea dauzkagu.
Ikuspegi elektrikotik: Estatorean daukagun harilkatua (elektroiman bat - induktorea ) eta errotorean dagoen harilkatua (beste elektroiman bat - induzitua)
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 7 AZG
2.1 Atalak
2.1.1 Estatorea (Induktorea): Eremu magnetikoa sortzen duen makinaren zatia da. Kulata edo karkasa: Kanpotik ikusten dugun motorearen zatia da.
Zilindro itxura daukan pieza eta lurrean eusteko erabiltzen den pieza edo bankadaz osatua dago. Bertan beste pieza guztiak muntatuko dira .
Polo induktorea: Induktorearen zatirik
garrantzitsuena da. Karkasari lotutako
elektroimanak dira eta eszitazio korronte
minimoarekin fluxu magnetikoa lortzeko
erabiltzen dira. Binaka joaren dira
(ipar-hego poloak)
Polo laguntzailea: Kolektore eta eskubilen arteko txinparta ezabatzeko erabiltzen dira. Polo nagusien artean funtzionamendua hobetzeko.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 8 AZG
2.1 Atalak
2.1.2 Errotorea (Induzitua): Makinaren alde birakaria da. Ardatza: Estatorearen oinarria da. Kojineteetan eutsita dago eta
gainean errotoreko beste elemtu guztiak muntatuko dira.
Induzitua: Pieza zilindrikoa da eta nukleoaz eta kolektoreaz osatuta dago.
Kolektorea: Delgez osatutako zilindroa da.
Eskubilak: Kolektorea (alde higikaria) eta kanpo zirkuitua (alde finkoa) lotzen dituzte.
Kojineteak: Errotoreari eusten dioten errodamenduak dira.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 9 AZG
2.2 Funtzionamenduaren printzipioak
Errotorea: Espira
Eremu magnetikoa: Imana (iparretik hegora)
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 10 AZG
3.1 Funtzionamenduaren printzipioak
Errotorea: Espira
Eremu magnetikoa: Imana (iparretik hegora)
Delga bakoiza eskubila berberera konektatuta.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 11 AZG
3.2 Sinkronoa vs asinkronoa
Motore sinkronoa: Errotoreak kanpotik elikatutako elektroiman bat baldin badu.
Motore asinkronoa: Errotorean zirkuitu itxia egiten dugunean korronteak induziozkoak direlarik.
Eremu magnetikoaren abiadura edo sinkronismo abiadura maiztasunaren menpe dago:
𝑓 =𝑛𝑠
60∙ 𝑝
non; 𝑛𝑠 = 𝑠𝑖𝑛𝑘𝑟𝑜𝑛𝑖𝑠𝑚𝑜 − 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎 [𝑏𝑖𝑟𝑎/𝑚𝑖𝑛]
𝑛𝑠= 𝑝𝑜𝑙𝑜 𝑝𝑎𝑟𝑒𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎
𝑓 = 𝑚𝑎𝑖𝑧𝑡𝑎𝑠𝑢𝑛𝑎 [𝐻𝑧]
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 12 AZG
3.2 Sinkronoa vs asinkronoa Eremu magnetikoaren abiadura edo sinkronismo abiadura eta
errotorearen abiadura mekanikoa honela erlazionatzen dira:
𝑛𝑑𝑧= 𝑛𝑠 − 𝑛𝑚
non; 𝑛𝑠 = 𝑠𝑖𝑛𝑘𝑟𝑜𝑛𝑖𝑠𝑚𝑜 − 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎
𝑛𝑚= 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎 𝑚𝑒𝑘𝑎𝑛𝑖𝑘𝑜𝑎 (errotorearena)
𝑛𝑑𝑧= 𝑖𝑟𝑟𝑖𝑠𝑡𝑎𝑡𝑧𝑒 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎
Estatorearen eremu magnetikoaren abiadura eta errotorearen abiadura mekanikoa irristatzearekin ere erlazionatu daitezke:
𝑠 = 𝑛𝑑𝑧
𝑛𝑠∙ 100 =
𝑛𝑠− 𝑛𝑚
𝑛𝑠∙ 100 [%]
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 13 AZG
3.3 Potentzia Potentzia erabilgarria motorraren parea eta honen abiadura
angeluarrarekin erlazionatzen da.
𝑃𝑢= 𝑀 ∙ 𝜔
non; 𝑀 = 𝑚𝑜𝑡𝑜𝑟𝑟𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑝𝑎𝑟𝑒𝑛𝑎 [𝑁𝑚]
𝜔 = 𝑚𝑜𝑡𝑜𝑟𝑟𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑟𝑢𝑎 [𝑟𝑎𝑑
𝑠]
𝑃𝑢 = 𝑝𝑜𝑡𝑒𝑛𝑡𝑧𝑖𝑎 𝑒𝑟𝑎𝑏𝑖𝑙𝑔𝑎𝑟𝑟𝑖𝑎 [𝑊]
Xurgaturiko potentzia motorraren arabera honela adierazten da:
Korronte alternoko monofase motorrean: 𝑃𝑎𝑏 = 𝑉 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠φ
Korronte alternoko motore trifasikoan: 𝑃𝑎𝑏 = 3 ∙ 𝑉 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠φ
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 14 AZG